Quan hệ trong nhà giữa Giản Tiệp và cha, có một chút tế nhị. Về phần nguyên nhân, đầu tiên chúng ta hãy nói đến người chủ của gia đình-đồng chí lão Giản trước.
Cha Giản xuất thân nghèo khó, năm xưa từng đi lính, thuộc đội quản lí đường sắt cho nên đã được rèn giũa trong quân đội khá nhiều. Động đất Đường Sơn [1] năm ấy, ông viết huyết thư xin đầu quân vào đội cứu nạn chống chấn để tăng cường sức chiến đấu tại tiền phương, về sau còn thiếu chút nữa là được vào đội tự vệ trong chiến trường Việt Hoa[2] nữa, trải qua rất nhiều quá trình rèn luyện như vậy cho nên khả năng chịu áp lực trong tính cách, cùng với sức chịu đựng tâm lý trong con người cha Giản đều tăng mạnh. Cho tới mấy chục năm sau, đồng chí Lão Giản ở trên thương trường tiếng tăm lan rộng, cho dù gặp phải bất kỳ áp lực nào cũng có thể mặt không đổi sắc, ung dung bình tĩnh đối mặt, tố chất tâm lý vững vàng kiên định ấy không thể nghi ngờ chính là kinh nghiệm thành công bậc nhất.
Hồi đó lúc lão Giản xuất ngũ, tình cờ công cuộc cải cách lại đang được mở rộng, sự tăng vọt của nền kinh tế thị trường dần dần mạnh mẽ lên. Tuy rằng lão Giản là người xuất thân từ tầng lớp nghèo khổ, nhưng trời sinh người làm việc lớn đều có cái loại trực giác của sói hoang, ở trong cái thế cục kinh tế ấy sẽ đứng lên kiến tạo một tương lai cho quần hùng phân tranh chiếm giữ thiên hạ trong thời đại mới. Lão Giản một bên cay đắng khổ cực đọc đủ loại sách khác nhau, một bên lại mẫn cảm ngửi thấy và nắm giữ nhiều đầu mối buôn bán mấu chốt, mạo hiểm liều lĩnh buôn bán những mặt hàng từ bên ngoài với giá cao, tay không bắt sói cứ thế kiếm được món tiền đầu tiên trong cuộc đời! Tung hoa. . . .
—— Khụ! Được rồi, kỳ thật đồng chí lão Giản chính là một trong những phần tử đầu cơ trục lợi thời kỳ đầu như trong truyền thuyết. . . . . .
Thế nhưng, ưu khuyết điểm trong lịch sử đã qua đều thuận theo kết quả trong tương lai để quyết định, không có gì phải che giấu hết. Giống như Vương Thạch dựa vào buôn bán ngọc mễ* mà thuận buồm xuôi gió trên thương trường, món tiền đầu tiên của lão Giản không thể nghi ngờ cũng là thành công. Mà lão Giản là đứa trẻ từ nhỏ đã nghèo khó, càng thêm hiểu được tầm quan trọng của việc sử dụng tiền so với những người bình thường khác.
(*ngọc mễ: ngô, bắp.)
Nhìn sự liều lĩnh mạo hiểm rất lớn của bản thân để kiếm được món tiền đầu tiên đến tay, lão Giản cắn môi thề: nếu kiếp này thật sự muốn ông phải đi theo con đường tư bản chủ nghĩa, vậy thì ông đây nhất định không cam chịu làm kẻ tầm thường! Ông muốn không từ thủ đoạn để đi lên phía trước, cho dù phải lăn lộn buôn bán, cũng phải lăn lộn thật thuận buồm xuôi gió trèo lên trên đầu người khác mới được!
Lưu manh không đánh sợ, đáng sợ là lưu manh có văn hóa.
Sự thật chứng minh, đồng chí lão Giản đã thành công. Ở trên thương trường, ban đầu mọi người còn gọi thẳng tên ông ‘Giản Hải Thành’, về sau trở thành ‘Giản tiên sinh’, cuối cùng cung kính gọi là ‘Giản chủ tịch’, minh chứng hùng hồn cho quá trình gian khổ phấn đấu của lão Giản đồng chí khi còn sống, là một truyền kỳ về sự nghiệp buôn bán sau này.
Nhưng mà, người ngoài vẫn nói là không đủ bởi vì, truyền kỳ về buôn bán ấy cũng có tâm bệnh.
Tâm bệnh của lão Giản chính là con gái.
Lão Giản chỉ có một người con, tên là Giản Tiệp. Lúc trước đặt tên đó cho con là bởi vì hy vọng sau này cô bé có thể thông minh nhanh nhẹn, kết quả thì sao? Vấn đề thông minh hay không thông minh trước không nói, riêng độ nhanh nhẹn thì quả thật là không phụ sự mong đợi của mọi người! Hơn nữa còn cực kỳ tốt! Mỗi lần vào lúc lão Giản bị chọc giận, cầm chổi lông gà muốn đuổi đánh con, Tiểu Giản liền lập tức co cẳng chạy nhanh như thỏ! Vèo vèo một cái đã không thấy bóng dáng, làm lão Giản tức đến độ nửa ngày không nói được một lời.
Có lẽ sẽ có người muốn hỏi, chỉ có một đứa con bảo bối như thế, lão Giản vì sao còn muốn đánh con bé chứ? Chuyện này, nói ra thật dài dòng.
Cuộc đời lão Giản tuy rằng trải qua rất nhiều sóng to gió lớn, cũng đã ra nước ngoài, vượt biển lớn, nhìn trăng sáng miền Tây, uống nước mực Âu Mĩ*, nhưng trong cái vấn đề giáo dục con cái, lão Giản lại là một người mang tư tưởng truyền thống từ trong xương tủy, có cái nét phong kiến còn lưu lại của dân tộc Trung Hoa từ mấy ngàn năm về trước. Từ đầu đến cuối lão Giản đều cho rằng, ‘đả hổ thân huynh đệ, thượng trận phụ tử binh’ [3], cho nên đối với Tiểu Giản, tâm nguyện lớn nhất của ông là mong con có thể bình an khỏe mạnh mà lớn lên, tương lai kế thừa gia sản, đảm bảo cơm áo không lo cả đời.
(*uống lọ mực miền Âu Mĩ, nôm na chính là tiếp thu văn hóa Tây phương)
Kết quả thì sao, Giản Tiệp không kế thừa được cái tính cách dịu dàng như nước, tiểu thư khuê các của người mẹ, lại kế thừa trọn vẹn tính cách dãi nắng dầm mưa của người cha, cái gì mà nhu thuận khôn khéo cái gì mà ngoan ngoãn nghe lời ngay từ nhỏ đã không chút dính dáng cùng cô rồi.
Tiểu Giản cũng không thích chơi cùng một chỗ với mấy đứa danh viện thục nữ trong xã hội thượng lưu, chỉ thích chạy tới lẫn lộn cùng một đám những đứa trẻ hoang dã trong thôn xóm, ngày đó ở nhà trẻ còn vì tranh cướp đồ chơi của một người bạn nhỏ bên lớp Sóc Con, liền phát động toàn bộ bạn học trong lớp Báo Gấm tiến đến kéo bè kéo lũ đánh nhau một trận. Sau đó bị cô giáo tức tối phê bình một chút, rồi bị lão Giản quất một cái thật đau, bạn nhỏ Tiểu Giản vẫn hùng dũng oai vệ, khí phách hiên ngang như cũ, vang dội đáp một câu rằng: “Bởi vì con là lớp trưởng!”
Lão Giản lúc đó tức chết mất. . . . . .
Mà mâu thuẫn lớn nhất giữa cha và con gái, bắt đầu từ hai chuyện. Thứ nhất, nghề nghiệp; thứ hai, tình yêu.
Cô con gái Giản Tiệp này từ nhỏ đã có chủ kiến của mình, vô cùng cứng đầu, sau khi trưởng thành càng không chịu đi theo con đường mà cha mẹ đã xếp đặt.
Thời còn học sinh, lão Giản muốn cô ra nước ngoài học ngành tài chính, cô lại tìm nơi nương tựa là chủ nghĩa xã hội khoa học công kiểm pháp để ôm ấp; đến tuổi kết hôn, lão Giản giới thiệu cho cô đứa con trai độc nhất, sạch sẽ lại lịch sự của người bạn tốt Hoa tổng, cô liền làm một câu ngay tại chỗ ‘con đã có người trong lòng’, ném quả bom xong lập tức không thèm quan tâm gì nữa.
Kết quả trở về sau ngày gặp mặt, lão Giản thực sự lôi cô nàng ra đánh cho một trận.
Người trong lòng. Người trong lòng của con gái.
Mỗi khi nhắc tới vấn đề này, ngay cả chủ tịch Giản Hải Thành đã từng trải qua biết bao sóng to gió lớn cũng nhịn không được phải đau đầu. Giản Tiệp thích ai? Nhiều năm qua đã sớm không còn là bí mật, toàn bộ người lớn nhỏ trong thành đều biết, lão Giản đương nhiên càng rõ ràng hơn. Đường Dịch, con bé thích Đường Dịch.
Đường Dịch là ai? Đơn giản mà nói, người ta gọi anh là Đường gia Dịch thiếu, bí mật hành nghề để lập nghiệp, kế thừa gia sản xong lập tức đầu tư vào những khu vực cao phong hiểm*, mà càng cao càng nguy hiểm thì lại càng mang đến nhiều hồi báo lớn, Đường Dịch đã chơi thì chính là một kẻ có ánh mắt vô cùng quyết đoán.
(*cao phong hiểm: theo tớ hiểu thì là những nơi đầu sóng đầu gió, nguy hiểm và rất phiêu lưu nếu muốn đầu tư)
Một người đàn ông như vậy, tuyệt mỹ, mê hoặc, trí mạng, và nguy hiểm.
Chỉ bằng từng ấy điều kiện xuất hiện trước mặt, Giản Tiệp thích anh ta, còn có đầy đủ lí do để thích, chuyện đó lão Giản cũng có thể hiểu được. Nhưng vấn đề là, Đường Dịch bây giờ đã sớm là người có gia đình, con có biết hay không hả?
Năm đó Đường Dịch vẫn còn là quý tộc độc thân, lão Giản đối với chuyện tình cảm của Giản Tiệp cũng ít khi hỏi đến, chỉ nghĩ rằng con gái ai chả ôm ấp chút tình cảm mộng mơ, thích thì cứ thích thôi, bằng không thì phải làm thế nào, cũng không thể bởi vì cô thích Đường Dịch mà bẻ cong cô đi theo một con đường lệch lạc khác.
Giản lão chỉ không nghĩ tới một điều, Đường Dịch đã kết hôn nhiều năm như vậy, con gái nhà mình vẫn không có chút dấu hiệu tỉnh lại! Lúc này thì lão Giản cuối cùng cũng không thể bình tĩnh được nữa, mẹ ơi, chuyện này không thể đùa được đâu, Đường Dịch người ta bây giờ đã kết hôn rồi, còn vợ chồng ân ái như thế, ngộ nhỡ Tiểu Giản luẩn quẩn trong đầu muốn đi làm kẻ thứ ba thì sao?!
Vấn đề chỉnh đốn tác phong là vô cùng nghiêm trọng đấy nhé.
Nếu Giản Tiệp thật sự giống như những cô gái bình thường, vì yêu quá hóa hận đi làm kẻ thứ ba, có lẽ lão Giản sẽ ra tay đánh chết cô nàng thật, cái gì cũng có thể vứt bỏ, chỉ riêng đạo đức là không, đây là gia huấn rồi, ông quyết không để cho con gái của mình làm ra loại chuyện trời đất không dung thứ ấy được.
Nhưng mà, cuối cùng cách làm của Giản Tiệp lại khiến cho lão Giản bó tay không biết phải làm sao. Cô thích Đường Dịch, song rất ít khi nhắc đến điều ấy, gần như khiến cho tất cả người ngoài quên đi mọi chuyện, chỉ lặng im giữ lấy một đoạn cảm tình này, không quấy rầy ai không cần ai đáp lại, hoàn toàn chỉ là mình và chuyện của mình mà thôi, không liên quan đến bất kỳ ai hết.
Thế nhân là giống tình si, hận này đâu phải tại vì gió trăng. [4]
Điều này làm cho lão Giản trong cơn phẫn nộ còn có một chút chua xót không đành lòng, chung quy vẫn là con của mình, ai nhẫn tâm muốn nó phải bước đi trên con đường tình nhấp nhô vậy chứ.
Cứ thế, một đôi cha và con gái ở giữa cái quá trình rút roi quật đánh và đánh thắng, bầu bạn bên nhau từng ngày một. Giản Tiệp tuy rằng thường hay chọc cha già đến gà bay chó sủa, nhưng tình thâm giữa cha và con gái lại không phải giả dối, mà lão Giản thì sao, cũng không biết có phải tuổi lớn nên cơn nóng nảy càng nhỏ hay không, tình cảnh đối Tiểu Giản ‘từng ngày hát vang khúc ca chổi lông già vừa quăng vừa quật’ dần dần biến thành ‘hai ngày đánh cá, ba ngày phơi lưới’. . . . . .
Sau đó, cuối cùng ngày này cũng tới——
Bệnh viện.
Giản Tiệp đang trong thời gian làm việc chợt nhận được điện thoại, không nói hai lời trốn việc chạy ngay tới bệnh viện, xông vào một phòng điều dưỡng tư nhân. Vừa chạm tới chiếc chăn đơn màu trắng trên giường bệnh, nước mắt của đồng chí Tiểu Giản lập tức tuôn trào.
“Cha! Cha đừng chết mà! Hu hu hu hu ——”
. . . . . . Lời của người này thật đúng là điềm xấu.
Giống như đang góp phần nghiệm chứng tính không may của lời nói đó, Giản Tiệp vừa cất tiếng xong, bác sĩ đứng một bên liền bước lại gần, vẻ mặt nghiêm trọng khẽ đặt tay lên vai cô: “Người đã chết không thể sống lại, cô à, xin cô hãy bớt đau thương.”
Giản Tiệp vừa nghe vậy, lập tức lệ rơi đầy mặt, cảnh tượng cha cầm chổi lông gà đuổi theo mình từ bé đến lớn bỗng hiện ra trước mắt, nhớ lại quá khứ, Tiểu Giản cảm thấy đau đớn vô cùng, liền ôm thi thể trên giường khóc đến tình chân ý thiết, động đất động trời.
“Cha! Cha không thể bỏ rơi con giống mẹ như thế được! Cha tỉnh lại đi, cha ——”
Ngoài cửa bỗng vang lên một tiếng nói yếu ớt.
“Cái đó, cô à, cô đi nhầm phòng rồi…”
Giản Tiệp vẫn còn đang ôm thi thể kia gào khóc: “Cha à, con yêu cha lắm! Con yêu cha lắm cha ơi!——”
Cô gái đứng ở ngoài cửa đổ mồ hôi như thác nước Niagara [5], chỉ có thể bước vào phòng, kéo tay Giản Tiệp.
“Giản tiểu thư, chủ tịch không ở trong phòng này, là gian đối diện cơ, cô đi nhầm rồi. . . . .”
“. . . . . . ? !”
Giản Tiệp lập tức ngừng lại, kéo mạnh tấm chăn xuống, lúc này mới thấy rõ người mình ôm nãy giờ hóa ra là một bà cụ già tuổi đã qua bảy mươi, vừa mới bình thản ra đi.
“Á. . . . . .”
Tiểu Giản 囧, cô vừa mới làm chuyện bất kính với người chết rồi. Vội vàng đứng dậy vái lạy bà cụ mấy cái: “Thật xin lỗi bà! Cháu đã quấy rầy đến bà rồi! Thật sự xin lỗi! Cháu không hề cố ý, thật sự là không phải mà! Bà tha thứ cho cháu nhé. . . . . .” Ngàn vạn lần đừng nửa đêm tới tìm cô đấy. . . . . .
Run rẩy lẩy bẩy rời khỏi phòng bệnh, đi theo thư ký tới căn phòng đối diện, vừa ngẩng đầu đã thấy đồng chí Lão Giản đang tựa vào đầu giường uống thuốc theo lời dặn của bác sĩ.
“Cha!”
Tinh thần của Tiểu Giản lập tức phấn chấn trở lại.
Lão Giản ‘ừ’ một tiếng, mí mắt khẽ cong cong, mặc dù đang mang bệnh trong người nhưng dáng vẻ vẫn uy nghiêm như cũ. Người đứng bên cạnh là bác sĩ trưởng khoa chuyên chăm sóc cho ông đã nhiều năm, họ Thường, tuổi tác không cách xa Lão Giản là mấy, cũng khá là thân thuộc, thích ý trêu chọc nói: “Tôi nói anh này, anh chính là thích ra vẻ nghiêm túc thôi, không phải vừa nãy rất vui mừng còn gì? Có một đứa con gái hiếu thuận như vậy cơ mà.”
Lão Giản hừ một tiếng: “Nó ấy à…Có thể để cho tôi bớt lo là đã tốt lắm rồi.”
Tuy rằng nói như vậy, nhưng tiếng khóc vừa rồi của Giản Tiệp quả thực là động trời động đất, đến quỷ thần cũng phải khiếp sợ, chấn động đến mức cả dãy nhà đều nghe thấy được, một câu ‘Cha à con yêu cha lắm’ đã sắp biến thành khúc ca đến nơi rồi, lão Giản nghe mà thấy thể xác cùng tinh thần khoan khoái dễ chịu hẳn.
Rút khăn giấy ra đưa cho cô: “Mau lau mặt đi.” Một đống nước mắt vẫn còn nguyên trên mặt kia kìa.
“Vâng!” Vừa thấy cha vẫn còn sống khỏe mạnh, Giản Tiệp cũng liền sống lại theo.
Lau mặt xong, cô liền vội vàng hỏi: “Chủ nhiệm Thường, cha cháu không sao chứ?”
“Không có vấn đề gì. Vừa rồi máy bay ba cháu ngồi bị rơi xuống vì đụng phải đám bồ câu, tuy rằng kỹ thuật phi công tốt, hạ cánh an toàn, nhưng ba cháu vẫn phải chịu kích thích, huyết áp của ông ấy vốn đã cao, lúc căng thẳng chịu kích thích sẽ rất dễ dàng tăng huyết áp dẫn đến lâm vào trạng thái hôn mê.”
“Cái gì ?!”
Giản Tiệp lập tức căng thẳng trong lòng, vừa lo vừa sợ, cả đầu đều là hai suy nghĩ hỗn loạn ‘cha nhiều công việc như vậy, về sau nhất định phải ngồi máy bay thì biết làm sao?’ cùng với ‘cha mẹ nhà nó, ai nói bồ câu tượng trưng cho hòa bình thế? Đập chết hắn ta đi!’
Đáng thương thay cho tấm lòng cha mẹ trong thiên hạ.
[1] Động đất Đường Sơn: hay còn gọi là Đường Sơn đại địa chấn, xảy ra vào ngày 28/7/1976 với tâm chấn nằm gần thành phố Đường Sơn, Hà Bắc (Trung Quốc). Độ lớn là 7.8 độ Richter, thương vong rất lớn, được coi là trận động đất thương vong nhiều nhất thế kỷ 20.
[2] Chiến tranh Việt Hoa: hay còn gọi là Chiến tranh biên giới Việt – Trung, nổ ra vào ngày 17/2/1979, tuy là một cuộc chiến ngắn nhưng khốc liệt khi quân Trung Quốc tấn công Việt Nam trên toàn bộ tuyến biên giới của hai nước. Nguyên nhân bùng nổ là do căng thẳng giữa quan hệ ngoại giao của hai nước vào thập niên 70 lúc ấy, kết quả Trung Quốc rút quân, hai bên tuyên bố chiến thắng. Quan hệ ngoại giao phải hơn 13 năm sau mới chính thức được bình thường hóa.
[3] Đả hổ thân huynh đệ, thượng trận phụ tử binh: Nghĩa là hai anh em cùng đánh hổ, hai cha con cùng ra trận. Mang nhiều ý trọng nam khinh nữ.
[4] Thế nhân là giống tình si, hận này đâu phải tại vì gió trăng: Hai câu thơ trích trong bài “Ngọc lâu xuân kỳ I” của Âu Dương Tu.
Nguyên gốc:
玉樓春其一
尊前擬把歸期說，
未語春容先慘咽。
人生自是有情痴，
此恨不關風與月。
離歌且莫翻新闋，
一曲能教腸寸結。
直須看盡洛城花，
始共春風容易別。
Hán – Việt:
Tôn tiền nghĩ bả quy kỳ thuyết,
Vị ngữ xuân dung tiên thảm yết.
Nhân sinh tự thị hữu tình si,
Thử hận bất quan phong dữ nguyệt.
Ly ca thả mạc phiên tân khuyết,
Nhất khúc năng giáo trường thốn kết.
Trực tu khán tận lạc thành hoa,
Thuỷ cộng xuân phong dung dị biệt.
Dịch thơ (bản dịch của mailang – thivien.net)
Trước ly tính chuyện về nhà,
Ngại ngùng chưa nói, xuân đà biến suy.
Thế nhân là giống tình si,
Hận này đâu phải tại vì gió trăng.
Chia tay ngại khúc ly ca,
Một chương đã đủ xót xa ngậm ngùi.
Thử trông thành Lạc hoa rơi,
Gió mưa xuân cũng dễ thời biệt ly.
[5] Thác nước Niagara: Cái này tớ đã từng chú thích trong Người yêu hoàn mỹ rồi, có vẻ bà tác giả rất thích cái cụm từ mô tả mồ hôi rơi như thác nước Niagara nhỉ. Thác này còn có tên gọi là thác Thiên Đường, một trong 10 thác nước lớn nhất thế giới. Và nếu ai không nhớ thì, đây chính là ngọn thác xuất hiện trong bộ phim hoạt hình ‘Up’ (Vút bay) của hãng phim Walt Disney đấy ạ.
