Huyện Ma Y ở Sóc Châu, thuộc về Sơn Hậu, có một anh hùng họ Uất tên Trì Cung hiệu là Kính Đức. Uất Trì Cung cao một trượng, mặt đen như nồi rang, mắt sáng như mắt hổ. Vợ Uất Trì Cung là Mai Thị Cung, có hai em vợ là Mai Quốc Long, Mai Quốc Hổ đều làm chức Mã khoái ở Ma Y.
Uất Trì Cung ở ngoài thành chuyên nghề làm ruộng và lò rèn. Một hôm Uất Trì Cung đi qua núi Bảo Kê, thấy trong núi có hòn đá lớn nổ vang như sấm. Cung nhìn xem thấy hai con dê bằng sắt, nhặt lên, nghĩ bụng “ta đem về đánh hai con dao, cái lưỡi cày”. Vừa toan quay đi, thấy một đạo nhân khăn đỏ, áo bào vàng, đi đến gọi: “Uất Trì Cung đó hử?”.
Trì Cung kinh ngạc :
- Sao ông biết tên tôi? Cả cười mà đáp :
- Việc trời đất còn biết được, huống chi cái tên ông!
Trì Cung hỏi :
- Họ tên ông là gì?
Đáp rằng :
- Ta họ Lý, tên Thái Bạch, tu trong núi ăn hoa quả rừng, uống nước suối, đọc sách dưới trăng sao.
Rồi mời Trì Cung vào hang đá. Tiểu đồng mươi tuổi, trái đào phơ phất, áo đỏ quần xanh, đi giày cỏ Trúc Sơn, Tiểu đống pha trà dâng lên, Thái Bạch mời khách dùng trà rồi hỏi :
- Bần đạo biết ông có tướng lạ, sẽ làm nên khanh tướng.Vậy xin biếu một bộ khôi giáp, một cây xà mâu. Hai con dê sắt này, con trắng thì tướng quân mang về con đỏ tướng quân để lại đây bần đạo sẽ dùng giúp tướng quân sau.
Trì Cung ngắm nhìn, đó là cây dương thiết trường mâu, một áo ô kim bảo thiết giáp, một mũ song phượng thiết khôi. Trên mũ có hai mắt phượng nhắm nghiền. Cung hỏi :
- Sao mắt phượng nhắm thế này?
Lại đáp rằng :
- Sau này tướng quân ra trận, hễ ai bắn một mũi tên mà mắt phượng mở ra, ấy là Chân chúa tướng quân đấy, phải nên xuống ngựa đầu hàng. Trong con dê trắng kia có đôi roi trúc tiết thần tiên. Nhưng muốn cho nó mở ra, phải lấy giọt máu nhân nghĩa mới khai được bụng nó ra. Trên đôi roi ấy có hai câu :
“Roi còn người sống Roi gẫy mạng vong!”
Uất Trì Cung lạy tạ, thu khôi giáp ra về. Kể chuyện cho Mai thị nghe. Nhân đang có lò lửa đỏ, Trì Cung cho dê sắt vào nung. Ba ngày sắt cứ trơ trơ, Cung tức lắm. Một hôm vào thành gặp một người trong quán rượu, xưng tên là Nhân Nghĩa, Trì Cung sục nhớ lời Lý chân nhân, thầm nghĩ :
- Muốn dê khai bụng hiến roi, ta phải lấy máu thằng này mới được!
Rồi bèn theo người ấy vào rừng, thừa cơ chém một nhát. Nhìn quanh thấy xương sọ con vật to bằng cái nồi đất, bèn nhặt hứng máu Nhân Nghĩa chạy ù về tưới vào con dê sắt. Dê nổ ra một tiếng, tách đôi ra, trong đó có cặp roi trúc tiết một thư một hùng, cây thư nặng tám chục cân, cây hùng kém một cân. Trì Cung mừng lắm, ngắm nghía mân mê mãi bảo vật của thần tiên.
Hôm sau Mai Quốc Long, Mai Quốc Hổ đến chơi thăm chị, Uất Trì Cung nói :
- Ta nghe Nguyên soái Tống Kim Cương vâng lệnh Định Dương vương đóng ở Mã ấp tuyển một tướng tiên phong. Ta muốn đi lĩnh ấn tướng, nhưng chị ở nhà đang thai nghén, hay ta nhờ hai em trông nom hộ. Ta có đôi roi sắt, để lại nhà một cây thư, nếu sinh hạ con trai thì khá đặt tên là Bảo Lâm, Sau này loạn lạc khôn lường, vợ chồng cha con gặp mặt cứ lấy cây roi làm chứng.
Nói rồi mặc khôi giáp từ biệt, mua được con ngựa, cầm roi hùng phóng về phương bắc. Đến Mã ấp, xin vào ra mắt Tống Kim Cương.
Tống nguyên soái sai mời vào, thấy Uất Trì Cung đường đường anh dũng không khác gì pho tượng kim cương hun khói. Nguyên soái cho ra võ trường biểu diễn thập bát ban võ nghệ. Nguyên soái ngợi khen, dắt vào chầu Lưu Vũ Châu. Ngắm Trì Cung mặt beo lưng gấu, võ nghệ cao cường, Lưu Vũ Châu mừng lắm.
Đang nói chuyện về võ nghệ chiến pháp, có tin vào báo rằng :
- Ở ao Kim Long loài thủy quái lại lên đòi đồng nam đồng nữ. Xin Đại vương định đoạt.
Vũ Châu thở dài lo sợ. Trì Cung nói :
- Hạ thần xin đi trừ loàn yêu quái cho Đại vương được yên lòng.
Rồi cầm roi sắt ra bờ ao Kim Long. Sóng cuồn cuộn nổi, loàn thủy quái đầu ngựa mình rồng, nhảy lên hét vang trời, húc vào Uất Trì Cung.
Trổ thần uy, Cung vung roi sắt giáng luôn mấy cái rồi dùng hết sức binh sinh nắm đầu quái vật ấn bẹp xuống đất. Quái vật trước còn gầm vang trời dậy đất, sau chịu nằm phục vị, gật đầu lạy tám cái liền.
Cung nhìn kỹ, té ra con ngựa đen tuyền dài chín thước cao tám thước, vốn là loàn Ô thư mã.
Uất Trì Cung vỗ đầu ngựa ba cái rồi dắt vào chầu Vũ Châu đại vương. Vũ Châu cả mừng sai vào kho lấy yên cương da hổ nạm vàng ban cho Trì Cung. Rồi đó Tống Kim Cương làm Nguyên soái, Trì Cung làm tiên phong, cất mười van quân đi dẹp Tùy lấy Tràng An.
Tướng giữ Nhan môn là Vương Thiên Hóa cáo cấp Tràng An. Cao Tổ hỏi ai đi dẹp giặc.
Nhị vương là An Tề xin đi đánh. Cao Tổ cho đi.
Trong khi chưa có viên binh, Vương Thiên Hóa mở cửa đánh vơi Uất Trì Cung. Nhưng Thiên Hóa địch sao nổi ngọn bát xà mâu của Uất Trì Cung, nên chưa đầy ba hiệp đã bi Trì Cung đâm lòi ruột.
Một trận Trì Cung đã đoạt Nhạn môn. Tống nguyên soái ngợi khen, sai Cung đi đánh ải Thiên Thai.
Lại một mũi xà mâu, tướng mặt đen họ Uất cướp luôn Thiên Thai ải. Tướng trấn thủ là Kim Đạt bị chết ngay dưới chân ngựa ngoài thành.
Ân, Tề vương mới tới ải Bạch Bích đã nghe tin hai thành trên mất cả rồi, sợ quá trèo lên cửa ải nhìn xuống thấy Uất Trì Cung mặt đen như mực, mắt sáng nhưsao, uy dũng như thiên tướng, có ý kinh hãi. Hai người sai thợ vẽ luôn hình Uất Trì Cung rồi đem binh ra đánh.
Mười thượng tướng của Tùy bị một mũi xà mâu giết sạch. Hai vương thu tàn binh ôm đầu lủi chạy Trì Cung lại chiếm luôn Bach Bích. Chiếm xong lại đuổi hai vương, đến nỗi Ân, Tề không biết mọc cánh, hay rạch đất rẽ sông mà trốn.
May cho hai vương, Uất Trì Cung đang toan bắt sống thì có lệnh Tống Kim Cương sai đi lấy Thái Nguyên trước đã. Trì Cung bỏ hai vương quay ngựa lại. An, Tê vương giáp long, trụ gãy, chạy về xin chiu tội, kể :
- Tướng ấy mặt mũi như Kim Cương, La Hán, tiểu tuớng không sao địch nổi. Hắn xử ngọn bát xà mâu, một đêm cướp ba thành mười tám trại. Hiện tiểu tướng sai vẽ hình người ấy xin dâng ngự lãm. Nói rồi dâng bức tranh lên, Cao Tổ trông thấy Trì Cung tướng mặt dị kỳ đều cả sợ Cao Tổ nói :
- Giặc hùng mạnh như thế, làm thế nào được.
Mậu Công nói :
- Trừ Tần vương, không ai thu phục được.
Cao tổ cho Tần vương đi. Ra khỏi ngọn ngọ môn, Tần vương nói nhỏ vơi Mậu Công :
- Ta nghe nói Ngũ hổ ở Kim Dung trước, Bá Dương đã chết vì trung nghĩa, Đơn Hùng Tín ở Lạc Dương. Còn Thúc Bảo, La Thành, Giảo Kim hiện ở đâu, sao quân sư không mời về phò tá nhà Đường cho hưng vượng?
Mậu Công đáp :
- Tôi xem thiên văn biết rằng sao Bạch hổ bị mờ, ứng vào La Thành bị ốm, ngôi sao ấy chiếu xuống đất Lạc Dương, vậy tôi xin đi tìm, hễ triệu được người ấy, tất triệu được những nguội kia. Khi đó chúa công cứ ra trạn là đoạt thành, chiếm ải, không lo gì nữa.
Tần vương mừng rỡ kéo quân đi trước, Mậu Công giả làm sư đến Lạc Dương. Ba ngày đến cửa thành Lạc Dương. Mậu Công gõ mõ niệm kinh, quân sĩ và dân chúng xúm lại xem. bỗng có Trình Giảo Kim phóng ngựa qua như gió. Mọi người xua nhau chạy. Kim cơ chừng đang say rượu quay ngựa ba vòng, khiến già trẻ ngã lăn ra. Nhân lúc nhốn nháo, Mậu Công lẻn luôn qua cửa vào thành đi một mạch về phía nam.
Còn đang ngơ ngác, may sao gap Tần An, Tần An mừng lắm, đưa về ra mắt Tần Thúc Bảo. Mậu Công không thấy La Thành vội hỏi :
- La công tủ đi đâu vắng?
Thúc Bảo thở dài :
- Em tôi chẳng may bi ốm, nắm ở trong giường.
Rồi dẫn Mậu Công vào. Mậu Công nắm tay La Thành xem mạch nói :
- Không hề chi, ba hôm nữa bệnh tiêu tan hết.
Vừa lúc đó Giảo Kim ở đâu chạy sồng sộc vào, thấy Mậu Công ăn mặc như nhà sư thì ngạc nhiên hết sức nói.
- Ông đã đi làm quân sư cho vua Đường sao còn dùng những thứ này?
Nói rồi cầm mõ đập tan ra. Bỗng thấy một bức hình trong tay áo Mậu Công rơi xuống đất. Giảo Kim nhặt mở ra xem, ngắm mãi hình tướng mặt đen nói :
- Thằng cha này coi bộ anh hùng lắm nhỉ. Có phải nó đánh lại vua Đường đó chăng?
Mậu Công gật đầu.
Giảo Kim bỗng reo lên :
- À bữa nọ Đơn Hùng Tín Phò mã cho biết rằng Lưu Vũ Châu mới có một tướng mặt đen mình lớn tên gọi Uất Trì Cung, phá ải cướp trại, giết tướng nhu chơi. Vì thế mà vua Đương hoảng sợ nhờ ông đi vời bọn chúng tôi đến đánh nó chứ chi?
Mậu Công lại gật đầu. Giảo Kim nóng nảy.
- Thế thì ta cũng nên đi thôi, Tần đại ca ơi, nằm mãi ở cái thành nhỏ bé này, ta thấy ngứa tay lắm rồi. Búa ta lâu không dùng đến rỉ ra rồi đây.
Thúc Bảo nói :
- Đi sao được, La hiền đệ đang đau yếu. Ta nỡ nào bỏ đi?
La Thành nói :
- Anh đừng vì bệnh tật của em mà bỏ lỡ dịp lập công. Tuổi anh đã cao rồi chớ nên dùng dằng nữa, không nên bỏ cơhội tốt này.
Thúc Bảo nói :
- Ta đi e rằng Đơn Hùng Tín nghĩ thù cũ mà ám hại em. Lòng ta không yên được.
La Thành nói :
- Anh cứ đi. Giết em đâu có dễ. Em có cách để tự bảo vệ rồi.
Thúc Bảo đành thu xếp hành lý, nắm tay La Thành từ biệt dặn khi nào khỏi sẽ gặp nhau ở triều Đường. Lại lấy hai cỗ xe cho gia quyến, và sai Tần An cùng Mậu Công đi trước đón ở ngoài thành phía Bắc. Thúc Bảo lại sai gia nhân viết thư báo cho Đơn Hùng Tín biết việc mình ra đi. Hùng Tín được tin phi ngựa ra ngoài cổng thành đón.
Thấy Thúc Bảo phò hai xe gia quyến, Tín nhảy xuống ngựa nắm tay Thúc Bảo mà ngậm ngùi nói :
- Tần đại ca ra đi sao không rẽ qua nhà tiểu đệ để có chén rượu tiễn đưa nhau, can chi phải vội vã thế này? Đại ca đi đâu?
Thúc Bảo nói :
- Tiểu đệ ở mãi đây buồn lắm, có ý đem vợ con đi ngao du một chuyến.
Tín nói :
- Tần đại ca đi sang Đường cầu phú quý đó thôi, giấu nhau làm chi nữa.
Giảo Kim nói :
- Đúng đó, ngươi nói đúng. Còn La thành ốm nằm kia ta giao phó cho ngươi đấy. Khi nào La Thành khỏi thì bảo hắn sang Đường phò minh chúa, hắn mà có thác thì ngươi cũng giữ cho ta một mảnh xương, ta sẽ quay về lấy.
Thúc Bảo cau mày gắt :
- Đại huynh ăn nói càn rỡ thế sao nên.
Rồi ngoảnh lại nói với Tín :
- Đơn đại huynh chớ nên để bụng.
Đoạn vái lạy nhau mà đi. Kẻ ra muôn dặm, người trở vào thành.
Tín không đi thẳng, trèo lên cổng thành nhìn xuống, thấy Từ Mậu Công ở bụi cây chạy ra nhập bọn với Tần Thúc Bảo. Tín cả giận :
- Thằng quân sư mũi trâu kia nó đến quyến rũ hai người này.
Thằng La Thành kia giá mà không ốm nó cũng đi theo nốt, chi bằng ta hạ thủ nó cho xong.
Nghĩ rồi cầm giáo xăm xăm cưỡi ngựa đến chỗ ở của La Thành.
Đây nói, Thúc Bảo và Giảo Kim đi rồi, La Thành gọi La Xuân vào dặn nhỏ :
- Hễ nhìn thấy Đơn Hùng Tín đến thì ho một tiếng cho ta biết.
La Xuân vâng lệnh, bắt ghế ngồi ngoài cửa. Chợt thấy Đơn Hùng Tín đến, mặt sát khí dằng đằng La Xuân ho lên một tiếng, Tín bước tới đập tay vào vai La Xuân hỏi :
- Chủ mi đâu?
La xuân đáp :
- Chủ tôi bị bệnh nằm trong kia.
Tín bước ngay vào, nghe tiếng La Thành vừa rên vừa nói :
- Cái đời loạn lạc này chẳng còn chi là tình nghĩa nữa! Thằng Thúc Bảo, Trình Giảo Kim xử như thế thì không bằng cầm thú, quân bội nghĩa vong ân, nhờ có nơi này nương tựa yên thân. Nay tự nhiên bỏ ra đi, không nghĩ gì đến ân nghĩa cả. Ta ốm đau nó cũng mặc ta nằm chờ chết. La Thành này còn sống, thề đánh tan nát nhà Đường không cùng lũ vong ân kìa đội trời chung.
Nghe rõ đầu đuôi, Hùng Tín ném ngọn giáo xuống đất, nghĩ rằng :
- Ta thật là mãng phu, suýt vì chút thù riêng mà hại chết người hào kiệt.
Rồi bước ngay vào :
- La hiền đệ ơi, vừa định vào thăm bênh hiền đệ chợt nghe mấy lời than thở khảng khái ta rất mừng lòng. Nếu La hiền đệ có chí lớn ấy thì ta sẽ nói với chúa công ta mượn binh cùng khởi sự.
La Thành ân cần cảm tạ.
Mấy hôm sau nghe tin La Thành khỏi bênh, Hùng Tín tâu với Lạc Dương vương phong Thành chức Nhật tự tinh kiến vương.
Bọn Từ Mậu Công khi ấy vẫn dong ruổi đường trường. Đi chừng năm trăm dặm Thúc Bảo so ngang cương ngựa Giảo Kim, cười nói :
- Hiền đệ có lẽ quên việc vác búa phá đền Lão Quân định giết Tần vương chăng?
Giảo Kim vốn vô tâm, chợt nhớ ra, thì toan quay ngựa lại.
- Chết nỗi, thế này thì ta tự dẫn thân ta vào hang cọp. Ta đi nới khác vây.
Mậu Công cả cười :
- Làm gì mà sợ hãi thế kia? Trăm sự đã có ta. Ai nỡ để nhà ngươi bị chết.
Giảo Kim gắn bó :
- Nếu vậy thì hay. Tính mạng ngàn vàng của Hỗn Thế Ma Vương này gởi trong tay quân sư đó. Chớ để ta chết oan, hồn ta sẽ bóp cổ không tha.
Đến Bạch Bích, Mậu Công bảo hai người đứng đợi để mình vào trước báo tin, sẽ cho người ra đón.
Nói rồi vào thành. Giảo Kim còn chay theo nắm áo nháy mắt dặn rằng :
- Việc ngươi hứa với ta, ngươi chớ nên quên nhé!
Mậu Công gât đầu. Tần vương trông thấy Mậu Công vào có một mình, vội hỏi :
- Vây chớ các hảo hán kia đâu?
Mậu Công nói :
- La Thành bị ốm, sẽ đến sau Chỉ có Tần Thúc Bảo, Trình Giảo Kim đợi lệnh ở ngoài kia.
Tần vương mưng rỡ, sai lấy hai áo cẩm bào thân chinh nghênh đón.
Tần vương vái lạy khoác áo bào lên lưng hai tướng, trân trọng nói :
- Lòng trời run rủi, được hai vị anh hùng không chê cha con tôi tài hèn đức mọn đến giúp, thực vô cùng cảm kích!
Đoạn sai bày tiệc.
Thúc Bảo, Giảo Kim xiết bao mừng rỡ, vì đã gặp chúa hiền. Giảo Kim sụp lạy :
- Khi trước, tiểu tướng trót chạm vào long thể, xin miễn chết cho.
Tần vương nâng dậy nói :
- Trước kia mỗi người một chúa đó là tỏ tấm lòng trung nghĩa, đâu phải cái tội, nay tướng quân vì nghĩa lớn mà trở lại giúp Đường đó là thuận theo lòng trời đất, khi nào tôi dám nghĩ đến chuyện ngày xưa.
Giảo Kim hai ba lần vái tạ. Hôm sau Thúc Bảo xin đi khiêu chiến.
Khi đó Uất Trì Cung mắc sang Mã Ấp tải lương. Tống Kim Cương hỏi :
- Có tướng nào ra đánh Thúc Bảo không?
Thúy Sinh Kim xin ra. Mới có ba hiệp đã bị một giản của Thúc Bảo đánh vỡ đầu Quân vào phi báo. Đại tướng Ngụy Dao Nhi cầm cương xoa xông ra ngoài thành, cầm cự trong nháy mắt lại bị Thúc Bảo đưa về chín suối.
Tống Kim Cương mất luôn hai tướng, không dám ra đánh nữa. Thúc Bảo dẫn quân về ải. Tần vương sai đặc tiệc mừng. Thúc Bảo uống say về phòng nghỉ. Đêm ấy trời sáng trăng. Tần vương vốn thích xem phong cảnh, nghe nói chung quanh Bạch Bích nhiều nơi đẹp lắm, bèn cùng Giảo Kim cưỡi ngựa đi du ngoạn, chúa tôi vui vẻ chuyện trò. Ngờ đâu đêm ấy Uất Trì Cung tải lương ở Mã ấp về dinh phục mệnh. Tống Kim Cương thuật rõ việc hai tướng bị giết, rồi dặn :
- Đêm này tướng quân có đi tuần thì nên cẩn thận thế nào cũng có người sang do thám.
Uất Trì Cung vâng lệnh, không kịp nghĩ, lại cưỡi ngựa đi tuần ngay.
Chợt đôi mắt hổ ấy nhìn rõ bóng hai người cưỡi ngựa đang đứng ở ngọn núi phía nam.
Uất Trì Cung thầm đoán là Tần vương. Bèn khẽ mở cửa ải, cầm xà mâu lên ngựa phóng vút lên đồi, quát lớn :
- Nhãi con bên Đường chớ chạy ta đâm chết.
Giảo Kim bảo Tần vương lùi lại, rồi cầm búa xông lên, thấy thằng mặt đen có phần dữ dội hơn cả trong tranh nữa.
Giảo Kim hỏi :
- Có phải thằng mặt đen là Uất Trì Cung đó không?
Trì Cung nói :
- Chính ta đây, còn ngươi tên tuổi là gì đó?
Giảo Kim xưng tên rồi vác búa bổ liền. Trì Cung giơ xà mâu đỡ choang một tràng. Giảo Kim khen giỏi. Kim lại đánh búa thứ hai, Cung lại đỡ và Kim lại khen. Kim đánh búa thứ ba, Cung lại giơ xà mâu đỡ, miệng không khen nữa. Đến búa thứ tư thì Giảo Kim không còn hơi sức, Uất Trì Cung cả cười :
- Thằng khốn kiếp này thủ đoạn có thế thôi à?
Rồi mũi xà mâu lợi hại đâm vào cổ họng, Giảo Kim luống cuống giơ búa đỡ Trì Cung quay xà mâu gạt búa, rút roi đánh trúng vai, Giảo Kim lăn xuống ngựa nằm chết thẳng cẳng. Tần vương quát :
- Tướng mặt đen không được vô lễ thế!
Cung múa xà mâu đâm Tần vương Tần vương giơ đao đỡ. Cung lại đâm mũi nữa, Tần vương cả sợ, không sao đỡ lại, phi ngựa chạy.
Giảo Kim là vì sao Văn thổ tinh giáng thế, nên không chết thấy hơi đất lại sống lại ngay. Kim nhặt búa nhảy lên ngựa, giụi mặt nhìn thấy Uất Trì Cung đang đuổi Tần vươg. Kim thét vang rừng núi :
- Thằng mặt đen, không được hại chúa ta.
Uất Trì Cung bỏ Tần vương quay lại. Kim giơ búa bổ, Cung gạt búa rút roi đánh, Kim lại ngã nhào nằm chết trên mặt đất.
Cung lại đuổi Tần vương, Bất ngờ, gặp hơi đất, Văn thổ tinh quân lại hồi dương, vớ búa nhảy lên ngựa đuổi theo, thét như sấm sét :
- Thằng mặt nhọ không được hại chúa công ta.
Trì Cung quay lại vừa giận vừa kinh hãi :
- Quái, thằng quỷ sứ này ba lần chết đi ba lần sống lại?
Bèn rút roi đánh trúng lưng Kim lại ngã nhào nằm chết trên mặt đất. Cung toan hạ thủ, Tần vương lại giơ đao lên nói :
- Uất Trì Cung không được vô lễ thế.
Cung cả giận đánh, vương lại chạy. Văn thổ tinh gặp đất lại sống lại như thường, vơ búa nhảy lên yên, hét vang vang.
- Tướng mặt nhọ nồi kia hãy đứng lại ta nói chuyện!
Trì Cung gò cương ngựa, Kim nói :
- Bên ta có một anh vô địch, tên gọi Tần Thúc Bảo. Nhà ngươi chưa chắc chịu được một miếng giản của hắn đâu. Nếu quả ngươi là hảo hán thì để ta về gọi Tần Thúc Bảo ra cho ngươi được biết tài, kẻo ngươi cứ tưởng cầm ngọn roi sắt kìa là ghê gớm, chứ tay anh hùng ấy mà xuất trận thì ngươi khó có còn mảnh giáp. Ngươi nên tự liệu sức mình kẻo chết lại oán lão Trình này thì phiền lắm.
Uất Trì Cung cả giận :
- Nếu vậy thì gọi nó ra đây, ta cho nó một roi về chín suối.
Giảo Kim nói :
- Nhưng ta đi, ngươi hại chúa công ta thì sao?
Trì Cung nói :
- Nếu ta hại chủ ngươi ta sẽ không đuốc yên lành mà chết.
Giảo Kim quay lại nói với Tần vương :
- Chúa công cứ đứng đây hạ thần đi gọi Tần Thúc Bảo đến cho hắn biết tay Đương tướng.
Nói rồi phóng ngựa về thành, khua trống vang trời, Mậu Công giật nảy mình, chạy ra, Giảo Kim nói :
- Thánh giá lâm nguy! Quân sư bảo Tần Quỳnh đi cứu giá đi!
Rồi kể rõ sự tình. Mậu Công cả giận quát mắng Giảo Kim :
- Ngươi đem chúa công giao cho giặc. Tả hữu hãy bắt hắn lại, nếu không cứu được Tần vương thì đem Giảo Kim phanh ra trăm mảnh!
Quân sĩ dạ ran trói Giảo Kim đem ra ngoài viên môn. Mậu Công đến thẳng tư thất của Tần Thúc Bảo giục đi gấp. Thúc Bảo vội mặc giáp cầm thương phóng ngựa đi liền.
Trong khi ấy Uất Trì Cung quả nhiên không ra. Tần vương lại lấy lời dụ Cung về với Đường triều, Trì Cung tức giận cầm xà mâu đánh, Tần vương quay ngựa chạy. Trì Cung đuổi đến gần tới sau lưng. Tần vương bí thế giương cung bắn. mũi tên vèo bay trúng chỏm mũ kêu tách một tiếng. Cung lấy làm lạ, dừng ngựa lại bỏ mũ xuống xem, tự nghĩ :
- Nó bắn cái gì mà “tách” một tiếng to như thế?
Té ra, nhìn kỹ dưới ánh trăng thấy đôi mắt phượng đã mở. Cung nhớ lại lời Lý Thái Bạch khi trước: “bao giờ gặp minh chúa, phượng sẽ mở mắt” và cung lẩm bẩm :
- Dễ thường người này là Chân chúa. Ta phải đuổi theo mới được.
Khi ấy Tần vương đã phóng sang ngọn núi bên kia. Trì Cung phi ngựa đuổi ráo riết. Bỗng có tiếng thét vang.
- Tên giặc kia không được hại chúa ta.
Trì Cung ngoảnh lại :
- Có phải ngươi là Tần Thúc Bảo đó không?
Thúc Bảo nói :
- Đã biết ta sao không tìm đường tránh?
Trì Cung phóng xà mâu đâm. Hai người, bên xà mâu bên kim giản, đánh dư trăm hiệp không ai thua được. Tần vương đứng xem hai hổ đua tài, trong lòng thầm nghĩ :
- “Nếu ta có hai tướng này thì lo gì giặc giã trong thiên hạ nữa?”.
Bèn lên tiếng :
- Uất Trì tướng quân đã khiến ta yêu mến, sao không về giúp đại Đường, lại đi phò kẻ ngụy vương mua tiếng chê cười của anh hùng hào kiệt bốn phương. Tướng công nên nghĩ kỹ!
Trì Cung xông vào Tần vương đánh. Vương đón mũi xà mâu rồi chạy. Cung đuổi theo. Thúc Bảo đuổi phía sau. Trì Cung cố ý cho ngựa đi chậm bước một, rồi rút roi quay lại nhằm trúng đầu Thúc Bảo. Ngờ đâu Bảo đã biết đó là độc thủ nên đã đề phòng một tay giơ thương gạt roi, tay kia cũng rút kim giản đánh ngang mặt Trì Cung. Cung gạt giản đánh luôn roi nữa. Thúc Bảo gạt roi đánh theo luôn. Trì Cung quay ngựa chạy thế là ba roi đuổi đôi giản. nghĩa là Uất Trì Cung đánh Thúc Bảo ba roi mà Thúc Bảo chỉ trả đòn được có hai lần. Trì Cung lại cố đuổi theo Tần vương Đến một cái rạch lớn chắn ngang tên là Hồng Nê Đan, nước réo mênh mông. Tần vương ghì cương vỗ đầu ngựa nói :
- Bảo câu ơi, mày vượt qua đi.
Ngựa Tần vương vừa phi sang thì ngựa Uất Trì Cung cũng sang liền. Thúc Bảo cả sợ, cầm roi đánh vào đầu hổ lôi báo. Lôi báo gầm lên.
Ngựa Uất Trì Cung là loài ngựa quý nên không ngã. Ba ngụa theo nhau đến trái núi Bắc Nhã Sơn. Khi đó Từ Mậu Công đã biết trước, đã sai Mã Tam Bảo, Ân Khai Sơn và tám tướng nữa chờ trong núi.
Thấy tướng mặt đen đuổi Tần vương, các tướng hét vang lên :
- Chúa công đừng sợ hãi, đã có bọn tiểu tướng đây!
Rồi hiệp sức vây chặt Uất Trì Cung vào giữa. Trì Cung vẫn không hề nao núng, múa tít xà mâu, người với ngựa quay tròn đánh luôn vơi tám chín tướng Đường.
Thúc Bảo đưa Tần vương vào ải. Giảo Kim bi trói ở viên môn, gọi to lên :
- Chúa công bảo vơi Từ quân sư là hạ thần vâng lệnh đi bảo giá ra xem phong cảnh Bạch Bích Chúa công nói giúp một câu kẻo hạ thần chết mất :
Tần vương vào trong dinh, Mậu Công ra quỳ lạy :
- Chúa công phải một phen sợ hãi. Đó là tội ở Trình Giảo Kim.
Tần vương cười nói :
- Chính là ta sai Trình tướng quân hộ giá. Quân sư tha cho hắn.
Mâu Công sai giải Giảo kim vào, Giảo Kim nhất định kêu oan. Mậu Công quát mắng :
- Chúa công đã có lời xin cho ngươi, ta không nỡ giết, vậy ngươi mau đi ngay khỏi chỗ này.
Giảo Kim sơ hãi :
- Chúa công nói với quân sư giúp một lời...
Tần vương nói :
- Ta đã nói rồi, mà chỉ nên nói một lần thôi, vậy ta không còn biết nói làm sao nữa!
Giảo Kim mắt đỏ ngầu, quay lại hỏi Mậu Công :
- Ngươi nhất định làm nhục thằng Trình này đó chứ?
Mậu Công quát :
- Không đi ngay, còn đúng đấy làm gì?
Giảo Kim nói.
- Thì ta đi vậy. Cái tình anh em đèn chỗ ngay là đứt hẳn. Ta không tiếc gì tước lộc, ta chỉ thương cái nghĩa bạn hữu không tròn chung thủy nữa mà thôi. Chính ngươi đến Lạc Dương mời mọc ta, nay ngươi lại nỡ xua đuổi ta. Thiên hạ chê cười ngươi đó.
Rồi sụp lạy Tần vương mà rằng :
- Xin bái biệt chúa công, hạ thần không được ở lại hầu hạ chúa công là do lòng độc ác của Mậu Công chứ không phải là thần bất trung bất nghĩa.
Tần vương ngậm ngùi muốn giữ Giảo Kim lai nhưng thấy Mậu Công đang cơn nóng giận nên vẫn không muốn nói thêm nữa.
Giảo Kim đi khỏi thành chừng hai chục dặm, bỗng nghe tiếng thanh la. Hai tên cường đạo là Mao Tam, Cẩu Tứ xông ra đòi tiền mãi lộ. Giảo Kim cười sằng sặc :
- Hóa ra là con cháu ta ra chào đón ta đây.
Hai tên cờng đạo quát :
- Ngươi là ai mà dám gọi chúng ta là con cháu?
Giảo Kim rút búa trừng mắt nói :
- Hai chúng bay mù điếc hay sao mà không biết ta là Hỗn Thế Ma Vương ở Ngõa Cương trại tức là Trình Giảo Kim à?
Hai tên cường đạo vội quỳ trước, lâu la quỳ theo sau :
- Quả nhiên là họ hàng với các cụ tổ chúng tôi. Chẳng hay vì lẽ gì mà Đại vương qua đây?
Giảo Kim nói :
- Ta không bằng lòng quân sư Đương triều mà đi ngao du sơn thủy đây.
Chúng nói :
- Chúng tôi ở miếu Đông Nhạc trên đương Ngôn thương gần đây. Xin mời Đại vương lên đó tạm trú chân cho chúng tôi hầu hạ.
Giảo kim gật đầu :
- Ừ, thì ta cũng tạm lên đó xem sao.
Chúng dắt ngựa mời Giảo Kim ngồi, ca bọn theo sau. Một lát tới ngọn núi, Giảo Kim thấy cái miếu to, tượng, bát hương vất ngổn ngang ngoài bải cỏ. Chúng rước Giảo Kim lên ngồi trên bệ thờ Thổ địa Sơn thần.
Kim nhảy lên ngồi chồm chỗm. Chúng quỳ xống tung hô vạn tuế.
Giảo Kim phong Mao tam làm thừa tướng, Cẩu Tứ làm Các lão. Đại vương truyền lệnh cho đầu mục và lâula không được bắt giết ai đi qua núi một mình. Khi nào đại phong hãy cần đánh chém. Chúng tuân lênh răm rắp. Rồi mổ trâu ăn tiệc!
Đây nhắc lại Tần vương thấy Giảo Kim lủi thủi ra đi thì động lòng thương tiếc, khẽ thở dài. Mậu Công sụp lạy mà rằng :
- Sở dĩ hạ thần vạn bất đắc dĩ phải cương quyết làm ra như thế, vì chiếu theo lẽ thiên cơ, biết rằng chọc tức hắn như vây là cố ý giúp cho hắn lập công lớn với chúa công mà chuộc lỗi. Chỉ trong vóng sáu bảy hôm hắn sẽ trở về. Đó là một tôi trung của chúa công, một người bạn quý của chúng tôi, nghiệp lớn của Đại vương sau này một phần nhờ tay hắn. Vậy có khi nào ta để cho người ấy bỏ ta! Xin chúa công xá tội cho hạ thần.
Tần vương cả mừng :
- Nào tôi có hiểu đâu như thế. Từ hôm nay ta chỉ mong cho ngày qua hết đêm để được thấy Trình vương đệ trở về.
Giảo Kim ở miếu Đông Nhạc đã được bốn ngày. Một hôm đang ngồi uống rượu, thấy lâu la hốt hoảng lên phi báo :
- Quan quân huyên Giới Hưu tải mười vạn hộc lương qua núi này, xin Đại vương định liệu.
Giảo Kim nói :
- Thế là đại phong đó! Ta nên chiếm lấy.
Cẩu Các lão thưa rằng :
- Hạ thần xin bày một mưu nhỏ có thể chiếm được mấy nghìn xe lương ấy. Chúa công sẽ trổ thần uy chặn đường đánh tướng, chúng thần chặn xe lương để giết quân Rồi cứ thế mà tải vào hang núi.
Giảo Kim nói :
- Thế nhỡ ta thua thì sao?
Ma thừa tướng nói :
- Chúa công không ngại, Quanh núi này đương ngăn lối tắt rất là bí hiểm, chỗ nào cũng có quân ta mai phục. Chúng bị thế hỏa mù mà không có đường ra thoát Thiên binh vạn mã cũng tan vỡ mà thôi.
Giảo Kim vững dạ vác búa xuống núi liền. Đoàn quân tải lương đã đến Giảo Kim vác búa xông ra cản. Ngờ đâu, toán quân tải lương ấy lại là Uất Trì Cung. Trì Cung thấy tự nhiên quân hãm xe lương lại, thúc ngựa lên, thấy Trình Giảo Kim thì quát :
- Thất phu kia, mày làm gì ở đây?
Giảo Kim cả sợ, không biết tiến thoái ra sao, đánh liều quát lại :
- Quân sư ta sai đón mày ở đây để lấy hết lương thảo và chặt đầu mày đem về nộp.
Uất Trì Cung cầm xà mâu đâm, Kim giơ búa đỡ. Phía sau Mao Tam, Cẩu Tứ hò lâu là đánh chém quan quân cướp xe lương chạy vào đường hiểm.
Uất Trì Cung thấy mất lương thảo hét vang lên. Giảo Kim ù té chạy. Trì Cung đuổi qua một chỗ núi quặt, thấy mất hút Giảo Kim mà lương thảo cũng không biết ở chỗ nào. Quan quân thì chay tán loạn bị Mao Tam Cẩu Tứ giết rất nhiều.
Uất Trì Cung đúng ngẩn ra, tức bực nghĩ thầm :
- Nay mất lương thực, ta không dám về phung mệnh Nguyên soái.
Đành là về Giới Hưu ra mắt Trương Sĩ Quý đề hắn phát lại lương cho.
Nghĩ xong, thu lại mấy tên quân trở về Giới Hưu.
Giảo Kim cho nghe ngóng, biết rằng Uất Trì Cung đã đi xa, bèn vào bàn với Mao Tam, Cẩu Tứ nên đem lương thực này vế phò tá Đại Đường, còn hơn là ở đây làm giặc cướp.
Chúng ngần ngại Nhưng Giảo Kim nói :
- Nếu Từ Mậu Công không thu nhận, chúng ta lại về đây.
Mao Tam, Cẩu Tứ vang lời. Thế là ngay hôm sau, Giảo Kim dẫn Mao, Cẩu và năm trăm lâu la áp tải hơn một nghìn xe lương đến dinh Đường.
Tần vương mừng lắm, khen Từ quân sư biết trước mọi việc như thần, bèn sai bày tiệc mừng.
Giảo Kim sụp lạy Tần vương, rồi ngoảnh lại vái chào Từ Mậu Công.
Tần vương hỏi :
- Ít ngày nay, tướng quân tạm nghỉ nơi nào?
Kim nói :
- Tôi đến Ngôn Thương, trên núi Đông Nhạc làm vua chơi ít ngày.
Quan là hai tên đầu mực lâu la. Uất Trì Cung tải lương đi qua, hạ thần xuống đánh đuổi Trì Cung, đoạt xe lương, đem về dâng chúa công để tỏ cấi lựng trung nghĩa. Nếu chúa công và quân sư chê thằng Trình này vô dụng thì xin đem lương thảo ấy lên núi mưu đồ vương bá một chuyến nữa chơi. Khi đó chúa công chớ trách hạ thần là phản nghịch!
Mậu Công vuốt râu cười :
- Cái công này chưa đáng kể, còn phải lập thêm công lớn nữa.
Nhưng hãy uống rượu, rồi sẽ đi đái công chuộc tội, Đại tiệc bày ra. Nhã nhạc vang lừng. Mậu Công sai vời Mao Tam, Cẩu Tứ cho vào bệ kiến Tần vương rồi ngồi uống rượu.
Tiệc xong Giảo Kim hỏi quân sư :
- Bây giờ ông định bảo tôi đi chiếm thành đoạt lũy nào đây?
Mậu Công vuốt râu nói :
Uất Trì Cung lại vận hai vạn hộc lương thảo qua con đường Ngôn Thương ấy. Vậy ta cho tám tướng cùng ba ngàn quân hợp sức với hai đầu mục và lâu la của ngươi đến đó cướp nữa. Được vậy thì công ngươi không phải nhỏ.
Giảo Kim cả mừng, vái tạ Tần vương cùng các tương sĩ rầm rộ kéo nhau đến Ngôn Thương, lại theo kế hoạch cũ, chia tướng đi mai phục.
Đây nhắc chuyện Uất Trì Cung lủi thủi đến Giới Hưu kể sự tình với Trương Sỹ Quý để xin lương nữa, Sỹ Quý không nỡ từ chối lại cấp cho vạn hộc. Trì Cung lĩnh lương, lại theo đường trước mắt mà về. Qua chân núi Ngôn Thương, Cung căm tức đảo mắt nhìn tứ phía thì bỗng nhiên pháo nổ quân reo, chiêng trống vang lừng. Cung cả giận truyền hãm xe lương, cầm chắc ngọn xà mâu cự giặc.
Lại thấy Trình Giảo Kim, Uất Trì Cung nổi giận mắng rằng :
- Hôm nọ ta vô ý không cưỡi ngựa bị mày lừa, hôm nay ta quyết lấy đầu mày.
Giảo Kim xông vào giơ búa bổ Trì Cung đâm lại, Giảo Kim dùng lối tránh đòn: nhảy sang bên tả, nhảy sang bên hữu, có khi chạy vòng quanh, Trì Cung càng đánh, Giảo Kim càng cười khanh khách nhảy nhót rất tài như con vượn, cứ thế nhử cho Uất Trì Cung theo mãi mà không đâm được tới gần mình. Giảo Kim nhảy nhót đã lâu, Kim nghe chừng Mao Tam, Cẩu Tứ và tám tướng Đường đã giết quân Uất Trì Cung cướp được lương rồi. Kim ù té chạy vào một kẽ đá hở vừa lọt một người chui theo đường hầm mà trốn.
Trì Cung đuổi tới kẽ đá nhìn vào chỉ thấy tối om, không dám thò đầu vào sợ Giảo Kim ở trong xó tối giơ búa bổ, đành tức giận sỉ mắng mấy câu rồi quay trở lại.
Ngờ đâu, bao nhiêu xe lương thục đã mọc cánh bay đi đâu hết. Trì Cung gầm thét điên cuồng, phóng ngựa đi quanh quẩn vẫn thấy quẩn quanh không ra thoát, đành lần mò mãi mới tới được huyện Giới Hưu.
Trình Giảo Kim cùng các tướng đem hơn nghìn xe lương nữa về chuộc tội. Mậu Công lại thúc Giảo Kim trở lại con đường Ngôn Thương đón cướp lương thục của Uất Trì Cung lần nữa.
Bọn Giảo Kim lại vội vã kéo binh đi.
Uất Trì Cung lủi thủi về Giới Hưu thuật lần thứ hai mất cướp.
Trương Sĩ Quý giật mình, chối là không còn lương thảo. Trì Cung van nài mãi, Sỹ Quý đành cấp thêm năm ngàn hộc.
Uất Trì Cung xin thật nhiều xích sắt buộc xe nọ liền với xe kia cho quân giặc không lấy được nữa.
Sau đó Uất Trì Cưng lại nói với Sỹ Quý đưa thư cho Tống Kim Cương ở Bạch Bích đem quân đến tiếp ứng.
Trong khi ấy, Từ Mậu Công cũng đã sai Tần Thúc Bảo đem một nghìn binh đến phía tây ải Bạch Bích mai phục, đoạn lập mưu kế sẵn.
Thúc Bảo đem quân đi liền Đồng thời, Tống Kim Cương biết tin Uất Trì Cung hai lần bị cướp lương thì nổi giận đùng đùng, ngay ban đêm điểm một vạn quân kéo ra ngoài ải Giới Hưu tiếp ứng.
Quân đang đi, thấy chiêng trống vang lừng, Thúc Bảo nhảy vọt ra, cầm ngang ngọn thương quát hỏi :
- Tống Kim Cương đi cứu lương thực đó chăng? Ta đã cướp hết rồi.
Thấy Thúc Bảo, Tống Kim Cương đã biết là tay lợi hại định chạy nhưng không kịp Thúc Bảo đâm mạnh một nhát vào cuống họng. Kim Cương số sức đỡ. Chừng ba hiệp, Kim Cương đã bị một giản chết tươi.
Thuc Bảo cắt thủ cấp, vẫy quân chiếm ải Bạch Bích rất dễ dàng. Chiếm xong, cho người đi loan báo mời Tần vương đến.
Đêm ấy sáng trăng, Thúc Bảo lại đi chiếm luôn ải Thiên (...?) và ải Ứng Môn. Thế là một lúc, cây thương Thúc Bảo phá luôn ba ải, làm rụng ba đầu đại tướng và giết chết không bao nhiêu quân sĩ.
Uất Trì Cung yên trí nửa đường sẽ gặp quân của Tống ngyên soái, nên cứ tải lương đi. Ai ngờ càng đi càng thất vọg, rồi lại qua chân núi Ngôn Thương. Đang lúc Trì Cung nhìn ngơ ngác thì Giảo Kim đã hiện ra sau lưng quát :
- Từ quân sư giỏi thật đoán ba lần đúng cả ba. Nay ta giết thằng mặt đen để cướp lương lần nữa đây này.
Nói rồi bổ liền một búa, Trì Cung múa tít xà mâu nghiến chặt ai hàm răng lại, cố tình giết chết Giảo Kim phen này. Nhưng Kim vẫn nhanh như con vượn, không tài nào đâm được. Cung tức giận rút roi đành cũng không sao trúng. Vì Kim không cưỡi ngựa cứ luồn lủi loanh quanh, Uất Trì Cung chỉ phí công, tốn sức và thêm bực tức. Trong khi ấy, Mã Tam bảo cùng Mao Tam, Cẩu Tứ chất cỏ và các đồ dẫn hoả xe lương cháy đùng đùng, lại gặp khi trời gió, bao nhiêu lương thảo ra tro hết.
Uất Trì Cung thấy lửa cháy ngang ngọn núi, đang cuồng tức ngoảnh lại đã thấy mất Trình Giảo Kim rồi. Cung trừng mắt ngây người một lúc rồi đành lần nữa quay lại ải Giới Hưu.
Giảo Kim đắc thắng dem tướng sĩ về phục mệnh. Tần vương truyền kéo đại binh đến huyện Giới Hưu hạ trại, Tần vương ngỏ ý với Mậu Công muốn dùng mưu thu phục Uất Trì Cung. Mậu Công nói :
- Hạ thần nghe nói ở gần đây có một ẩn sĩ tên gọi Kiều Công Sơn là bạn rất tâm huyết của Uất Trì Cung. Chúa công khá sai người đem lễ vật đi vời người ấy đến đây, khi đó sẽ bàn tính chuyện.
Tần vương chưa biết sai ai thì Thúc Bảo xin đi. Chỉ cách một hôm, Thúc Bảo đã đưa được ẩn sĩ ấy vào chầu. Tần vương sai mời vào trướng.
Tần vương ngắm ẩn sĩ mày thanh, mắt sáng, dáng điệu tao nhã thư sinh, có ý khen. Kiều Công Sơn thấy Tần vương mày rồng mắt phượng, tướng mạo đường đường cũng tấm tắc khen thầm là đáng vì Thiên tử.
- Tôi nghe nói tiên sinh là bạn chí tình của Uất Trì Cung có phải thật vậy chăng?
Kiều Công Sơn nói :
- Hạ thần ban ngày làm ruộng, đêm đọc sách quả thật có cùng Uất Trì Cung kết giao từ nhỏ. Thần xét thấy Uất Trì Cung râu hùm, hàm én, có tướng làm lương đống sau này nên đôi khi vì quý cái nghĩa bạn mà tư giùm cấp đỡ. Sau nghe Cung đã theo Lưu Vũ Châu làm đại tướng, công huyết hãn cũng đã lập được nhiều song tiếc thay Cung đã không biết chọn chúa mà thờ thành ra tài trí ấy rồi cũng uổng phí mất mà thôi.
Tần vương bèn ngỏ cái ý mình muốn nhờ Kiều Công Sơn đi dụ Uất Trì Cung theo giúp Đại Đường, Công Sơn vội thưa :
- Chúa công đã truyền phán, tôi đâu dám từ nan!
Nói rồi đứng dậy, từ biệt tới thẳng huyện Giới Hưu bảo lính vào phi báo họ tên.
Uất Trì Cung truyền mở cửa ải đón vào. Cung kéo ghế mời Kiều Công Sơn ngồi. Công Sơn hỏi thăm sự thể. Cung nói :
- Tư khi biệt đai huynh đi đầu quân, được Đinh Dương Phương trọng dụng phong cho làm tiên phong, một ngay lấy ba ải một đêm cướp tám trại, quân Đường sợ mà tan tác chạy. Nay đến huyện này lấy lương, không ngờ bị Trình Giảo Kim chặn đường cướp ba lần hết sạch. Thành ra tiểu đệ đành cứ phải ở đây, không còn biết tiến thoái ra làm sao.
Chẳng hay lão huynh tới đây có việc gì chỉ giáo?
Kiều Công Sơn đáp :
- Ta đến đây vì hiền đệ.
Trì Cung vối hỏi :
- việc gì đó xin đại huynh dạy cho tiểu đệ biết ngay đi!
Côn Sơn nói :
- Ta tiếc thay cho cái uy dũng của hiền đệ đã dùng không phải chỗ, khiến những người hiền trong thiên hạ chê là kẻ mãng phu! Ta xét rằng Tần vương là một bậc minh chúa sau này sẽ thu cả giang sơn về một mối, ngự trị các chư hầu. Vậy hiền đệ sao không bỏ tà treo chính, bỏ đom đóm tìm lấy mặt trời, cho khỏi phí cái tài dũng ấy?
Uất Trì Cung bỏ rơi chiếc chén xuống mà rằng :
- Ta không ngờ Kiều Công Sơn đến đây làm thuyết khách làm mờ ám lòng trung nghĩa của ta. Xin đừng nhắc đến chuyện ấy nữa cho khỏi tổn hại cái tình bạn hữu của chúng ta.
Nói rồi sai chọn rượu bưng lên. Cung rót một chén đầy dâng mời Công Sơn nói :
- Lão huynh xơi cạn chén, đừng để rơi một giọt để tỏ rằng cái nghĩa cũ không vì việc này thà hao tổn!
Công Sơn cười nhạt, đỡ chén ruọu uống ráo chén rồi ngửa mặt lên trời nói :
- Rượu của cái đất ngụy vương cay đắng lắm, ta uống vào ruột thật đau lòng, nhưng cũng cố uống để giữ tròn nghĩa bạn đó thôi.
Dứt lời, nghe ngoài thành trông đánh vang trời, quân reo dậy đất.
Quân sĩ vào quỳ báo :
- Binh Đường đông vô kể đang phá ải, chí nguy!
Uất Trì Cung tạm biệt bạn già, cầm bát xà mâu lên yên ngựa, phi ra cửa ải, trèo lên gác chòi nhìn xuống thấy Thúc Bảo, Giảo Kim và các tướng sĩ đông như kiến khiến Uất Trì Cung cả giận rút mũi tên giương cung bắn trúng ngựa của Giảo Kim. Ngựa chồm lên hất Giảo Kim xuống đất, vùng dậy, Giảo kim chỉ vào mặt Trì Cung mà sỉ mắng. Trì Ccung cả giận sai quân bắn xuống như mưa. Thúc Bảo cũng sai quân bắn tới tấp lên thành.
Tên bay xuống, tên bay lên mù mịt cả góc trời. Tần vương sợ tên bắn phải Uất Trì Cung, vội thu binh mà không được bắn nữa, chỉ vây ải thôi.
Trì Cung về dinh nghỉ, thấy kiều Công Sơn vẫn ngồi ung dung xem sách. Cung hỏi :
- Sao đại huynh không về với Tần vương, ngồi làm gì đây nữa?
Công Sơn ung dung nói :
- Đi là chuyện dễ, ở mới là chuyện khó! Ta nghĩ rằng ở thì còn, đi thì mất nhau, cho nên không muốn mất vội mà ngồi rốn lại.
Trì Cung vốn võ biền nói thẳng :
- Ông về nói vơi chúa ông rằng thằng Cung này chỉ có một chúa mà thôi. Trừ khi Lưu Vũ Châu chết rồi, may ra ta mới nghĩ đến sự đi tìm đất khác.
Kiều Công Sơn ngửa cổ cười ba tiếng rồi đứng dậy nắm tay Cung :
Cung cúi đầu không đáp Công Sơn xá dài lui ra cửa, lại xá hai xá nữa, nghiêm giọng nói :
- Trượng phu nói như dao chém đá đừng thất tín nhé!
Cung cũng nghiêm mặt đáp :
- Bể cạn non mòn, chứ ta đã nói thì thất tín làm sao được!
Công Sơn về dinh Tần vương, thuật lại lời đoan thệ của Trì Cung, Tần vương nói :
- Lưu Vũ Châu còn trẻ, đã chết thể nào! Đó là một câu thoái thác.
Mậu Công nói :
- Khó gì mà không! Xin chọn ngay trong đám quân sĩ tên nào giống Lưu Vũ Châu, rồi phong cho con cháu nó chức vạn hộ hầu, cho vàng nghìn nén, đoạn đem tên lính đó giết đi, lấy thủ cấp bêu ngoài ải nói là Lưu Vũ Châu dã bị ta giết mất rồi. Khi đó Uất Trì Cung sẽ theo hàng.
Tần vương nghe theo. Kén chọn kỹ càng, được một tên giống Lưu Vũ Châu như đúc. Tần vương hỏi :
- Ngươi tên chi có vợ con chưa?
Đáp rằng :
- Hạ thần tên gọi Mạnh Đồng, góa vợ từ ba năm nay. Hạ thần có ba con còn nhỏ, từ khi đi lính phải gửi bà mẹ vợ tên là Huyết A Nương ở phía tây thành phủ Thái Nguyên.
Tần vương nói :
- Ta muốn phong cho ngươi vạn hộ hầu, lại ban vàng bạc nghìn lạng có thuận không?
Mạnh Đồng kinh ngạc, sụp xuống đất, không dám ngẩng đầu lên nữa. Tần vương nói tiếp :
- Ta thấy tướng mạo ngươi giống Lưu Vũ Châu, cho nên muốn mượn cái đầu ngươi dùng vào đại sự.
Mạnh Đồng vẫn không dám ngẩng lên.
Giảo Kim quát :
- Ngươi thuận đi mà lấy tước, lấy vàng, chả hơn ra trận một mũi tên là đi đứt!
Mạnh đồng ngửa mặt lên, khóc ra máu mắt mà rằng :
- Hạ thần cam chịu chết để tỏ lòng trung của một tên tiểu tốt vô danh. Nhưng khi hạ thần đã chết rồi, xin chúa công nhớ lời hẹn ban vàng cho nhạc mẫu hạ thần để lo ba đứa con thơ ấu của hạ thần no ấm.
Tần vương cảm động ứa nước mắt ra. Giảo Kim đưa Mạnh Đồng ra ngoài dinh chém. Đầu Mạnh Đồng vừa rụng thì trời nổi cơn dông bão, mưa trút xuống một ngày đêm hôm sau mối đùn lấp kín xác Mạnh Đồng. (Về sau, dân làng vùng đó lập miếu thờ Mạnh Đồng như chức Sơn Thần).
Mậu Công sai đóng hòm gỗ đựng đầu Mạnh Đồng giao cho Kiều Công Sơn đem vào huyện Giới Ưu. Đến cửa ải, công Sơn gọi quân canh thành nói lớn :
- Bay vào báo cho Uất Trì Cung biết rằng chúng ta đã giết Lưu Vũ Châu! Nay đem đầu đến cho xem đó.
Uất Trì Cung nghe báo giật nảy mình sai vời Công Sơn vào. Cung mở nắp hòm thấy rõ ràng mặt mũi Lưu Vũ Châu thì khóc rống lên.
Khóc rồi cầm đầu lâu mà nói :
- Không thể nào như thế được. Chúa công ta còn thiên binh vạn mã, tướng giỏi nghìn viên. Bọn ngươi lẻn vào thế nào vào đến tân nơi mà giết được. Chúng bay đánh gạt lừa ta đó.
Nói rồi ném đầu lâu vào mặt Kiều Công Sơn. Công Sơn tránh được, cười mà đáp :
- Hiền đệ đã hứa lại nuốt lời. Sao đáng gọi trượng phu, ấy là bất tín. Làm tôi trung mà cầm đầu chúa ném đi ấy là bất trung, đối với cố nhân nay cậy có chút công danh dám mở mồm nói điều vô lễ, ấy là bất nghĩa. Ba tội ấy, đủ cho đời mai mỉa. Chúa công ta thiếu gì tướng giỏi mưu cao để bắt ngươi như bắt đứa trẻ con nhưng chỉ vi lòng yên mến mà trọng đãi, lấy lời dịu ngọt dụ mời, hiền đệ không nghe chỉ là bởi u mê, dại đột mà thôi.
Trì Cung cả giận :
- Thôi ngươi ra đi, ta không nghe nữa.
Công Sơn lui ba bước, nói :
- Ngươi thật không tin là đầu Lưu Vũ Châu ư?
Uất Trì Cung nói :
- Ta há lại không biết Lưu Vũ Châu đội mũ kê quan ư? Lừa dối ta làm sao nổi? Ngươi đi ngay kẻo ta chém chết.
Công Sơn nói :
- Ta sẽ đem đầu Lưu Vũ Châu đội mu kê quan đến mi coi.
Rồi về, thuật chuyện cho Tần vương nghe. Tần vương khẽ thở dài :
- Dụ được Uất Trì Cung khó quá. Ta biết dùng kế gì khác được?
Mậu Công ngẫm nghĩ rồi vỗ án nói :
- Có thủ cấp Lưu Vũ Châu rồi! Hiện dưới trướng Lưu Vũ Châu có một người tên gọi Lưu Vũ Tĩnh làm quan Binh bộ Thượng thư, vẫn muốn về với chúa công, ngặt vì không có dịp. Nay hạ thần viết một phong thư cho hắn chỉ vài ngày hắn sẽ đem thủ cấp Vũ Châu đến đây nộp chúa công.
Nói rồi viết thư ngay trao cho Công Sơn, dặn đem năm ngàn quân kéo cờ Uất Trì Cung, cứ theo mưu kế mà làm.
Công Sơn lĩnh mệnh đi liền.
Sau đó, Mậu Công sai Thúc Bảo đem một nghìn quân lại phục ở phía nam Bạch Bích trong khu rừng Dạ Thụ, dặn rằng :
- Vũ Châu sẽ qua đó; chớ để hắn chạy thoát thân, phải lấy cho được thủ cấp về đây.
Thúc Bảo kéo quân đi.
Mậu Công lại gọi Giảo Kim truyền đem một nghìn binh mã đón đánh Lưu Vũ Châu. Mà phải đánh lấy được sai lệnh sẽ chém đầu.
Giảo Kim lo ngại :
- Tiểu tướng đang bị cảm thương hàn đau bụng lắm, một mình e không bại được Vũ Châu.
Mậu Công nói :
- Ta sẽ cho quân đi tiếp ứng. Không phải nói lôi thôi nữa.
Giảo Kim nhăn nhó :
- Quân sư nghĩ lại cho. Thật tình tôi ốm lắm.
Mậu Công nghiêm mặt :
- Đã có quân lệnh. Ngươi mau kéo quân đi.
Giảo Kim lầu nhầu ra khỏi dinh, leo mãi không lên được ngựa.
Quân sĩ thương hại phải bế lên. Theo lời quân sư dặn, Giảo Kim tay ôm búa cho ngựa đi từng bước, miệng rên ầm ầm vì sốt rét và đau ruột.
Đây nói Kiều Công Sơn kéo cờ Uất Trì Cung đến gần Mã ấp thấy Lưu Vũ Châu đóng tại dinh ở phía Nam.
Nguyên do Vũ Châu nghe tin bên Đường lấy lại được ba thành giết Tống Kim Cương, vây ải Giới Hưu chỉ còn có một Uất Trì Cung e bị nguy mà tử trận nên đem đại binh mà cứu viện. Hôm ấy đang đi thấy trời tuyết xuống nhiều nên cho hạ trại tạm nghỉ cho quân sĩ thổi cơm ăn.
Bỗng nghe tin có người của tiên phong Uất Trì Cung đến cầu cứu binh kẻo Giới Hưu bị khốn.
Vũ Châu vội vời vào. Công Sơn vào sụp lạy dâng thư.
Vũ Châu xem xong nói :
- Ta cũng biết Uất Trì Cung bị khốn nên đem quân đến giải vây đây.
Công Sơn nói :
- Hôm nay ngày hoàng đạo, Đại vương nên cất quân ngay. Đêm nay có tuyết, thế nào quân Đường cũng phá ải, Uất Trì tướng quân khó mà thoát được Vũ Châu bằng lòng truyền cất quân ngay. Kiều Công Sơn cáo từ xin đem quân đến Mã ấp tải lương vì trong thành Giới Hưu lương đã cạn.
Vũ Châu cho quân đội tuyết qua rừng Dạ Thụ, Thúc Bảo chờ cho quân Vũ Châu qua, rồi mới đem binh ra chặn không cho quay lại!
Vũ Châu đi được năm dặm, lại thấy binh mã Giảo Kim chặn ngang đường. Vũ Châu sai đóng dinh, truyền Vương Long ra đánh.
Vương Long cầm Nguyệt nha sản đến cửa trại Đường khiêu chiến.
Giảo Kim đang nằm trên ổ cỏ rên ầm ầm, thấy quân báo có giặc đến thách đánh nhau, Giảo kim sợ hãi, sai treo “Miễn chiến bài”.
Vương Long đập nát miễn chiến bài, rồi xông thằng vào trại đánh phá. Quân Đường bắn tên ra như mưa. Một mặt lo báo tin cho Giảo Kim biết. Kim ôm bụng kêu ầm ĩ :
- Bảo nó chờ ta đỡ đau, ta sẽ cho nó nếm búa của ta.
Dứt lời, lại hai ba tên quân nữa vào cấp báo. Giảo Kim nghe rõ quân giặc hò nhau đốt trại, nghĩ bụng rằng :
- “Đằng nào cũng chết, âu là ta cứ ra giết mấy thằng có chết cũng cam tâm”.
Bèn mặc giáp chạy ra, nhấc búa thấy nặng khác thường, quân sĩ vực lên ngựa.
Thấy Vương Long đang hăng hái thúc phá dinh, Giảo Kim giơ búa nói rằng :
- Lão gia đang bị đau bụng, hãy để ta nghỉ một lát rồi cho ngươi biết cái tài búa ghê gớm của lão gia.
Vương Long tức giận cho là Giảo Kim đùa cợt với mình, liền đâm luôn hai nhát, Giảo Kim tránh được, nổi giận đùng đùng giơ búa bổ bốn cái liền khiến Vương Long suýt nguy đến tính mệnh ôm cổ ngựa chạy dài. Giảo Kim phóng ngựa đuổi đến một khoảng rừng nhảy xuống ngồi ôm bụng sau một bụi cây. Vương Long quay lại không thấy Giảo Kim đâu mà chỉ thấy ngựa thôi. Long mừng lắm, loanh quanh đi tìm để giết.
Giảo Kim đang ngồi trong bụi vội luồn đến một gốc cây lớn chỗ Vương Long vừa lò dò đi tới bèn bổ một nhát như trời long đất lở, đầu Vương Long lìa khỏi cổ bắn một quãng xa.
Kim mừng quýnh, nhặt đầu chạy ra buộc vào cổ ngựa, bụng cũng hết đau, phóng một mạch về dinh. Quân sĩ thấy đầu Vương Long đều reo mừng ầm ĩ.
Lưu Vũ Châu được tin Vương Long chết, túc thì lên ngựa đánh báo thù. Giảo Kim kinh hoảng, nhưng đang khi đắc thắng, liền hăng hái nhảy lên yên vác búa ra. Vũ Châu múa đao chém như vũ bão. Giảo Kim địch sao nổi Vũ Châu, nhưng lệnh quân sư bắt phải đánh lấy được, đành cố sức đón đỡ. Song một lúc, mắt hoa, đầu váng đành thúc ngựa chạy về phía ải Bạch Bích.
Vũ Châu cùng bốn đại tướng nữa đuổi theo. Vó ngựa phi rào sau lưng khiến Giảo Kim không còn hồn vía. Khi đó, may sao Tần Thúc Bảo đã đón đợi từ bao giờ. Vũ Châu thấy kẻ thù đã giết Tống Kim Cương, nổi giận xông vào đánh.
Bốn Tướng của Vũ Châu cũng xông vào trợ chiến vây kín Thúc Bảo vào trong. Giảo Kim liền vác búa phá vòng vây.
Hai tướng Thái Thúc Nguyên và Bách Tường bị Thúc Bảo, Giảo Kim giết chết, Vũ Châu không dám đánh nữa, quay ngựa chạy. Thúc Bảo, Giao Kim đuổi ráo riết, đến cổng dinh, Vũ Châu gọi mấy chục tướng ra đánh. Hai bên giao chiến một hồi lâu, Thúc Bảo và Giảo Kim lùi xa ba dặm cho quân sĩ nghỉ.
Đây nói Kiều Công Sơn đã tìm được đến Mã ấp, tới cửa dinh Thượng thư Lưu Văn Tĩnh. Văn Tĩnh là bạn vơi Lý Tĩnh, văn võ song toàn, tài thao lược đã vang cả vùng Thái Nguyên, không ai là không biết.
Ba hôm trước Lưu Van Tĩnh được thư của bạn đồng đạo Lý Tĩnh khuyên bỏ ngụy chúa mà tìm cách quay về với Đại Đường, đó mới là Chân chúa. Lưu Văn Tính đang băn khoăn suy nghĩ thì được tin báo có Kiều Công Son đến.
Công Sơn vào dâng thư của Từ Mậu Công mời Lưu Văn Tĩnh về phò Đại Đường. Ngụ ý nói rằng Uất Trì Cung chẳng bao lâu nữa củng phải theo hàng đã cùng đường hết lối, khuyên Văn Tĩnh bỏ chỗ tối mà tìm sáng cho thuận đạo.
Văn Tính ngẫm nghĩ cảm phục lòng thống thiết của Từ Mậu Công bèn mời Kiều Công Sơn vào phòng riêng đãi rượu.
Hôm sau Văn Tĩnh đem vợ là Mã thị, em vợ là Mã Bá Lương thẳng đến huyện Giới Hưu, vào chầu Lưu Vũ Châu :
- Hạ thần nghe tin Tống Kim Cương bị hại, quân Đường bạo nghịch, vội đi tải lương, nhân thể trả thù đánh cho chúng một mẻ để tỏ cái uy dũng của chúa công.
Vũ Châu mừng lắm, bày tiệc ăn mừng. Đêm ấy, Văn Tĩnh đeo kiếm vào trong trướng Vũ Châu đang nằm nghỉ, Văn Tĩnh chém một nhát đứt đôi mình, đoạn cắt lấy đầu đem ra ngoài dinh hô gọi ba quân theo sang hàng Đường.
Quân sĩ im phăng phắc. Một nửa tan vỡ, một nửa theo Văn Tĩnh.
Tần Thúc Bảo, Trình Giảo Kim đón Lưu Văn Tĩnh đưa về yết kiến Tần vương. Vương mừng rỡ sai đặt tiệc ân cân tiếp đón Lưu Văn Tĩnh.
Hôm sau, Lưu Văn Tĩnh về Tràng An triều yết Cao Tổ.
Lại sai Kiều Công Sơn đem thủ cấp Vũ Châu bỏ vào hộp gỗ vào thành cho Uất Trì Cung trông thấy, Quân sĩ vào báo, Uất Trì Cung cho vào. Công Sơn tay bưng hộp gỗ, cười mà nói :
- Hiền đệ liệu có còn thất tín nữa hay không?
Nói rồi đặt hòm gỗ trước mặt Trì Cung. Cung mở nắp hòm, cầm đầu Vũ Châu lên quả là thật, bèn khóc rống lên :
- Hạ thần đã hại chúa công rồi.
Đoạn quay lại quát Kiều Công Sơn :
- Ai xui chúng mày giết chúa công ta?
Tức thì một kiếm chém Kiểu Công Sơn làm hai đoạn.
Rồi truyền ba quân tang chế, đặt hương án tế Vũ Châu. Xong đem mai táng.
Hôm sau, Uất Trì Cung kéo cờ trắng, mặc tang phục và vác xà mâu đến dinh Đường đánh trả thù.
Tân vương dẫn ngót bốn mươi đại tương xuất trận. Vương nghiêng mình chào Cung mà rằng :
- Ta có lòng yên mến tướng quân, sao lại không biết cái tình tri ngộ của ta. Tướng quân là bậc anh hùng hào kiệt chớ nên mê muội quá.
Uất Trì Cung trông thấy tướng sĩ Đường đông quá, bèn nghĩ ra một mẹo, nói rằng :
- Ta rất sẵn lòng về hàng! Nhưng phải theo đủ ba điều.
Tần vương nói :
- Miễn là tướng quân thành thực, cho dẫu ba trăm điều ta cũng tuân theo Cung nói :
- Điều thứ nhất: Phải mai táng chúa công ta theo lễ Thiên tử. Điều thứ hai: ngay bây giờ ngươi và Giảo Kim phải chui qua roi sắt của ta.
Điều thứ ba: khi tế chúa công ta, ngươi phải mặc hiếu phục. Giảo Kim phải chống gậy đi giật lùi mà khóc.
Tướng Đường cả giận, thét lên xin ra đánh. Tần vương gạt đi. Mậu Công nói :
- Chúa công cứ nghe lời. Hắn không hại được chúa công đâu!
Tần vương ưng thuận, đáp :
- Ta vui lòng theo điều ước muốn của tướng quân.
Uất Trì Cung mừng thầm, ngồi trên yên dang tay giữ ngọn roi sắt nói :
- Chui mau đi.
Tần vương gọi Giảo Kim. Kim run sợ toan từ chối nhưng lại nghĩ thầm :
- Chúa công còn phải chui, không tiếc tấm thân châu báu, huống chi ta, nếu không chui là bất trung, quân sĩ lại khinh ta hèn nhát.
Sau đành tiến lên nói :
- Chúa công để hạ thần tiên phong chui trước xem thử thằng mặt đen có ý hại chúa tôi mình không đã?
Bèn khum người chui qua ngọn roi. Uất Trì Cung nghĩ bụng :
- Giết thằng ngu dốt này không bõ!
Đến lượt Tần vương chui, Uất Trì Cung giơ thẳng roi vút xuống. Bất ngờ ở đầu Tần Tương xuất hiện một con rồng vàng to lớn lạ thường, giơ nanh đỡ ngọn roi, lại toan nuốt Uất Trì Cung. Cung sợ quá, quay ngựa chạy vào thành.
Sau đấy một lúc, Tần vương mặc tang phục, Giảo Kim chống gậy quân sĩ khiêng quan tài trong đựng xác Vũ Châu. Ngoài quan tai bọc lụa màu Thiên tử, khiêng lên ngọn núi trông sang quan ải làm lễ tế. Tần vương làm chủ lễ, Giảo Kim phủ phục trước áo quan.
Uất Trì Cung đứng trên thành cảm động ứa nước mắt nghĩ rằng :
- Đó mới là Chân chúa. Cái lòng thành thực hiền đức kia sẽ giúp Tần vương thu cả núi sông cùng muôn ức triệu anh hùng hào kiệt nhân dân vào tay áo, huống chi ta là cái gì mà dám vô lễ thế này.
Nghĩ rồi, thân xuống mở cửa thành, tay không mang khí giới dẫm chân đất chạy ra sụp lạy xin hàng, Tần vương ôm dậy. Chúa tôi cùng trở về dinh. Tần vương hoan hỉ sai dâng rượu. Tiệc vui suốt ngày hôm ấy. Tần vương viết biểu dâng Cao Tổ trình việc đã thu dụng được Uất Trì Cung Hôm sau Tần vương đem quân vào thành an ủi muôn dân, tra soát lương thảo. Lại sai người đi chiêu dụ Trương Sỹ Quý. Quý vui mừng đem lương thảo, binh mã về hàng.
